Είναι λογιστής-φοροτεχνικός από τους πλέον έμπειρους στη Λάρισα, την πραγματική οικονομία της οποίας βιώνει σε όλα τα επίπεδα από νεαρή ηλικία. Ταυτόχρονα, o Δημήτρης Κούριας είναι ο επί των οικονομικών του Pressing κι ως εκ τούτου, έχουμε λόγο να τον εμπιστευόμαστε…
Μαζί του συζητήσαμε άλλωστε ραδιοφωνικά, μια μέρα μετά το lockdown, βάζοντας στο τραπέζι το επερχόμενο για όλο τον κόσμο «κραχ», μαζί του επιλέξαμε να συζητήσουμε και τώρα, για λογαριασμό πλέον και του pressing.gr, όλα όσα σημαίνουν οι οικονομικές συνθήκες που διαμορφώνει η πανδημία και πιο είναι το πλαίσιο των μέτρων που ενδέχεται να παρθούν.
– Το πρώτο ερώτημα είναι απλό. Τι σημαίνει ύφεση 15,2%, έστω για το τρίμηνο του lockdown και τι το 8% που υπολογίζει συνολικά η κυβέρνηση για το τέλος του χρόνου;
Κατ’ αρχάς, ύφεση σημειώνεται όταν συρρικνώνονται όλοι οι οικονομικοί δείκτες επί δύο τρίμηνα και φυσικά, έχουν ως συνέπεια να αυξάνεται η ανεργία. Το ζήτημα μ’ εμάς είναι πως είμαστε σε ύφεση από τέλος του ‘19, ήρθε και το πρώτο 6μηνο του ‘20, θα έρθουν και τα αποτελέσματα του τουρισμού στο τρίτο 6 μηνο, όπου ο ΟΑΣΑ είχε μιλήσει για 60-80% πτώση και οι ξενοδόχοι μιλάνε τώρα για δραστηριότητα μόλις στο 20% του αναμενομένου. Κι ότανμιλάμε στην Ελλάδα για τουρισμό, μιλάμε για κλάδο που αποτελεί το 25% του ΑΕΠ, οπότε σκέψου τι σημαίνει πτώση 60% στο 25% του ΑΕΠ. Οπότε ας είμαστε ακόμη επιφυλακτικοί με τα νούμερα.
– Τι περιθώρια κινήσεων έχουμε ως χώρα για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας κατάστασης;
Κακά τα ψέματα, είμαστε μια χώρα χωρίς περιθώρια δράσης μέσα στην ΕΕ και χωρίς την βοήθεια που θα θέλαμε. Είναι προφανές πως με τον τρόπος που λειτουργεί η ΕΕ, πρώτα τακτοποιούν του οίκου τους οι ισχυροί και μετά κοιτάζουν εμάς, πάλι όμως σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Επιμένω λοιπόν στη σχετικότητα των αριθμών, πριν απαντήσω στο ερώτημα. Η κυβέρνηση μίλησε αρχικά για 2 ή 3 ή 4 κι έφτασε στο 8%, πιθανότατα για ψυχολογικούς λόγους. Θα πω μόνο το εξής… Ο Τόμσεν του ΔΝΤ είχε πει πως κάθε μήνας lock down σημαίνει -3% για κάθε χώρα, άρα έχουμε -6% μόνο απ αυτό. Χωρίς να προστεθεί τίποτα απ’ όσα είπαμε πιο πάνω. Το ερώτημα λοιπόν για την κατάσταση στην οποία θα βρεθούμε στο τέλος του έτους, είναι με πιο σενάριο έγινε ο προγραμματισμός του υπουργείου Οικονομικών. Με το ανακοινώσιμο ή με το πραγματικό;
– Ποια είναι λοιπόν τα περιθώρια που έχουμε ως πραγματική οικονομία;
Κράτησαν είπαν μαξιλαράκια για να βοηθήσουν απ’ το φθινόπωρο και μετά, στην κατάσταση που θα διαμορφωθεί με τον δεύτερο κύκλο της πανδημίας. Αναμένουμε και το ’21 να δούμε τι σημαίνει πρακτικά η αλληλεγγύη απ’ την Ευρώπη, γιατί τότε θα γίνουν οι εκταμιεύσεις των ποσών που συμφωνήθηκαν μεταξύ των κρατών-μελών. Ωστόσο, το ότι σε όλη αυτή τη δεκαετία χάσαμε το 25% του ΑΕΠ και συνεχίζουμε, σημαίνει συνεχή συρρίκνωση των πάντων, άρα και των εσόδων. Κι αν είναι κάτι που τρέμω ν’ ακούσω ξανά, είναι τις ανακοινώσεις για υστέρηση εσόδων, λόγω φυσικά αδυναμίας πληρωμών απ’ τον κόσμο των υποχρεώσεών του. Η εύκολη λύση ως τώρα απ’ τις κυβερνήσεις μας ήταν η αύξηση φορολογίας, τιμών κτλ. Κι αυτό σ’ ένα περιβάλλον όπου παγκοσμίως η ύφεση που καταγράφεται είναι σα να εξαφανίστηκαν οι οικονομίες του Καναδά και της Αυστραλίας μαζί.
– Ακούγεται εντυπωσιακό αυτό που λες, αλλά επιμένω να αναζητώ τα περιθώρια που μπορεί να υπάρχουν για να σταθεί μια οικονομία στις τρέχουσες συνθήκες, καθώς είναι προφανές ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα για να ανταποκριθεί ο κόσμος…
Μετά από κάθε ύφεση έρχεται η ανάκαμψη, αλλά αργεί ως διαδικασία. Ιστορικά πρέπει να συμβεί κάτι σημαντικό για να την δούμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Παλιότερα οι ανακαλύψεις, ατμού, σιδηρόδρομου, αεροπλοϊας, βιομηχανίας και τελευταία το διαδίκτυο έδωσαν εντυπωσιακή ώθηση. Χρειάζεται λοιπόν μια σημαντική καινοτόμα ανακάλυψη για να αλλάξει το περιβάλλον, αλλά δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Που σημαίνει πως και στη χώρα μας, όπως παγκοσμίως, χωρίς επενδύσεις, νέες θέσεις εργασίας και εμπόριο και με επιδόματα 534 ευρώ ή μείωση ενοικίων κτλ. δεν μπορεί να περιμένει σοβαρά κάποιος να σηκώσουμε κεφάλι. Συνυπολόγισε μάλιστα σ’ όλα αυτά και άλλα μέτωπα. Τα ελληνοτουρκικά π.χ. μπορεί να επηρεάσουν τον τουρισμό και το ’21.
https://soundcloud.com/pressing-901-larissa/kourias080920
– Επειδή δεν μας τα λες καλά κι επειδή έχουμε δει επί δέκα χρόνια να λαμβάνονται μέτρα επί μέτρων που αυξάνουν όλο και περισσότερο τις υποχρεώσεις του κόσμου, τι μέτρο έχει μείνει να παρθεί σ’ αυτή την ακόμη πιο δύσκολη συγκυρία;
Η αλήθεια είναι πως έως τώρα οι ευφάνταστες λύσεις των κυβερνήσεών μας για να αυξήσουν τα έσοδά τους, ήταν η αύξηση συντελεστών. Σ’ αυτή τη φάση όμως, ήμασταν ήδη σε μια εποχή μείωσης επιβαρύνσεων κι ελπίζω να μην έχουμε αναίρεση. Βέβαια, δεν θα μου κάνει εντύπωση αν ανατραπεί αυτή η γραμμή, όπως συνέβη και στο παρελθόν. Το κράτος σε κάθε περίπτωση θα επιδιώξει να εισπράξει. Άλλος τρόπος να αυξηθούν τα έσοδα τους κράτους είναι η επιδότηση της ανάπτυξης, των επενδύσεων και των θέσεων εργασίας για να δημιουργηθεί φορολογητέα ύλη. Εδώ όμως αντικειμενικά βλέπουμε να περιορίζεται η δραστηριότητα, όπως π.χ. στην εστίαση το καλοκαίρι και να χάνονται θέσεις εργασίας. Αλλά να δούμε και τις παθογένειες της οικονομίας μας. Δεν μπορεί παράγοντας ανάπτυξης να είναι μόνο η εστίαση. Άρα πρέπει να πάμε στον πρωτογενή τομέα με στοχευμένες καλλιέργειες. Και βιομηχανικά, τι μπορούμε να παράγουμε; Δρόμοι ολόκληροι μοιάζουν εδώ και χρόνια βομβαρδισμένοι από τις ντιρεκτίβες της ΕΕ. Αλλά εκεί, σ’ αυτούς τους δρόμους, με λευκά είδη, κλωστοϋφαντουργία, ακόμη και παραγωγή αυτοκινήτων, χτίστηκε η μεταπολεμική Ελλάδα.
– Δηλαδή μπορούμε στους τομείς αυτούς να δράσουμε ελεύθερα ως χώρα και δεν το κάνουμε;
Κι αν δεν μπορούμε στη βιομηχανία, μπορούμε σίγουρα περισσότερο στην αγροτική οικονομία και πολύ περισσότερο στον τουρισμό, διευρύνοντάς τον σε όλο το έτος και όχι μένοντας μόνο στον εποχικό του χαρακτήρα. Τρόποι υπάρχουν κι εκεί βρίσκεται η λύση. Στην αναθεώρηση του μοντέλου, έστω και το μέτρο του δυνατού. Ακούστηκαν τυμπανοκρουσίες για τον ΦΠΑ στην εστίαση, αλλά δεν μπορώ να το θεωρήσω αναπτυξιακό μέτρο.
– Τελικά, να περιμένουμε ή όχι δύσκολα οικονομικά μέτρα;
Μέσα στην πανδημία μας έχουν ξεσφίξει τα λουριά οι Ευρωπαίοι κι έχουμε κάποια περιθώρια, χωρίς να ξέρουμε πέραν του ’22 πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Για ν’ αποφύγουμε όμως μέτρα ακόμα και στο μέλλον, πρέπει να δοθούν κίνητρα για συμμετοχή του κόσμου στην οικονομική δραστηριότητα. Φορολογικά μέτρα δεν θα μας πάνε μπροστά.
Σ’ αυτή τη φάση, οι παγωμένες απ’ τον Μάρτιο υποχρεώσεις που υπήρχαν για 31/08 πήγαν για Απρίλιο του ’21, κάτι που ήταν θετικό. Αλλιώς, θα ήταν παράλογο όσο και αβάσταχτο να υπάρχει τέτοια συσσώρευση υποχρεώσεων μαζί με τα τρέχοντα. Να διαγραφούν δεν πρόκειται, αλλά δόθηκε πρόσκαιρη διέξοδος. Θετικό θα ‘ναι κι εκείνες οι υποχρεώσεις που θα μαζευτούν για το Απρίλιο του ‘21 να πάνε σε δόσεις.
– Θα ξαναδούμε δηλαδή γενναίες ρυθμίσεις τύπου 120 δόσεων;
Η ανάγκη για μεγάλη ρύθμιση είναι μόνιμη, αλλά είναι προσωρινές οι διευκολύνσεις που παρέχει. Λίγοι τηρούν ακόμα τις 120 δόσεις. Το συμπέρασμα είναι πως δεν θέλουμε δόσεις, αλλά δουλειές. Όσες δόσεις κι αν βάλουν, χωρίς δουλειά και έσοδα δεν γίνεται να πάμε πουθενά.
– Γιατί τότε δεν εκπονείται ένα μεγαλο πρόγραμμα επιδότησης της εργασίας;
Προ 15ετίας, όταν ο ΟΑΕΔ επιδοτούσε 150 χιλιάδες θέσεις, το καταλάβαινες. Με 2, 5 κι 6 χιλιάδες θέσεις στα τωρινά προγράμματα, δεν δίνεται λύση. Δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί αντί να επιδοτούν το ταμείο ανεργίας, να μην επιδοτούν γενναία τις θέσεις εργασίας. Αλλά απ’ την άλλη, ό,τι και να κάνουν, με 450€ επίδομα και 550€ μισθό, δεν υπάρχει λόγος ν’ αφήσει ο άλλο το ταμείο και να πάει για δουλειά. Πάγιο αίτημα είναι η επιδότηση της εργασίας. Να έχει η επιχείρηση το προσωπικό που χρειάζεται χωρίς να πληρώνει 42% ΙΚΑ. Δεν διευκολύνεται όμως εκεί, δυστυχώς. Όλα ως τώρα ήταν αποτρεπτικά μέτρα. Μπορεί να μην έχω τις γνώσεις ή το μυαλό να καταλάβω γιατί συμβαίνει αυτό διαχρονικά. Τώρα πάντως που κάτι βελτιώνονταν, φοβάμαι μην ανατραπούν τα δεδομένα. Μέχρι πέρσι αν κάποιος πελάτης ήθελε ν’ ανοίξει οποιαδήποτε δουλειά, του έλεγα να το ξανασκεφτεί. Τώρα τελευταία κάτι άλλαξε, κάτι γινότανε. Κι αυτός είναι ξεκάθαρα ο ρόλος του κράτους. Να δημιουργεί το επενδυτικό περιβάλλον κι όχι να εισπράττει υπέρογκες απαιτήσεις.