Τα διαβάζετε. Τα διαβάζουμε. Τα βλέπετε. Τα βλέπουμε. Και; Για δεκάδες συνανθρώπους μας, νέα παιδιά στην πλειονότητα τους, ο χρόνος σταμάτησε για πάντα. Ταξίδευαν με το θεωρητικά πιο ασφαλές μεταφορικό μέσο που υπάρχει. Αλλά έκαναν το «λάθος» να το κάνουν στην Ελλάδα.
Στη χώρα του «πάμε και όπου βγει» όπως είπε ο μηχανοδηγός προς τον υπεύθυνο εισιτηρίων κατά τη συγκλονιστική μαρτυρία ενός από τους επιβαίνοντες στο ένα από τα δύο τρένα που συγκρούστηκαν στα Τέμπη.
Αυτές τις στιγμές η οργή κυριαρχεί. Έχει διαδεχτεί το αρχικό σοκ, την παγωμάρα, το σάστισμα, το «δεν γίνεται ρε γαμώτο…». Το κύμα θυμού δεν είναι μόνο αναμενόμενο, είναι αιτιολογημένο, δικαιολογημένο.
Ώρες μετά το δυστύχημα και ακόμα δεν ήταν σαφές πόσοι επέβαιναν στο τρένο. Οι δυο αμαξοστοιχίες βρισκόντουσαν επί 12 λεπτά σε πορεία σύγκρουσης χωρίς κανείς να το πάρει χαμπάρι.
Δεν μπορεί να τα φορτώνουμε όλα σε έναν εργαζόμενο ακόμα κι αν φταίει, όπως εν προκειμένω ο σταθμάρχης. Μπορεί αυτός να έκανε το μοιραίο λάθος, αλλά θα έπρεπε να υπήρχαν ένα σωρό δικλείδες ασφαλείας ώστε να μην εξαρτόμαστε από έναν άνθρωπο. Κατά τύχη ζούμε, τελικά..
Κι όμως. Άνθρωποι που ήταν μες τα πράγματα γνώριζαν φώναζαν προς κάθε «υπεύθυνο» (ανεύθυνο…) πως το κακό ερχόταν. Σε αυτό το πλαίσιο είναι άκρως αποκαλυπτική η έρευνα που έκανε το MIIR (Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας) και ο δημοσιογράφος Νίκος Μορφονιός, ήδη τρία χρόνια πριν. Εντοπίζοντας τις παθογένειες ενός συστήματος που με μαθηματική ακρίβεια οδηγούσε στην καταστροφή.
Στο ρεπορτάζ αυτό, τρία χρόνια πριν ξαναλέμε και τονίζουμε, μαθαίνουμε πως το σύστημα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στον ελληνικό σιδηρόδρομο βρισκόταν εκτός λειτουργίας για δέκα και πλέον χρόνια. Με κόστος δεκάδες εκατομμυρίων ευρώ στο κράτος και με καλλιέργεια συνθηκών που οδήγησαν την τραγωδία στα Τέμπη.
Σοβαρά σιδηροδρομικά ατυχήματα θα είχαν αποφευχθεί αν λειτουργούσε το σύστημα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης, δηλαδή το σύστημα Αυτόματης Προστασίας Τρένου, που συνδέεται με το νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου των Αμαξοστοιχιών (European Train Control System-ETCS).
Όμως στην Ελλάδα η σηματοδότηση και η διαχείριση των συρμών συνέχισε να γίνεται σχεδόν με εμπειρικά μέσα, ενώ και το συμβατικό σύστημα σηματοδότησης δεν λειτουργούσε. Το κακό ερχόταν. Λόγω κακοδιαχείρισης από πλευράς αρμοδίων (αναρμοδίων), με ευθύνες ιδιωτικών εταιρειών, με, με, με… Αλλά κανείς δεν έκανε τίποτα. Κανείς.
